Palet Seçimi ve Fiyatları

Palet konusunda kararsızlara ve hatta fazla kararlılara yönelik açıklayıcı bir yazı fikri aklıma geldi ve işte buyrun…

Yıllardır SCUBA, zıpkın, şnorkel amaçlı dalışlarımda çok sayıda ve türde paleti bizzat kullandım. Piyasadaki her paleti test ettim diyemem ama hem kendi hem başka birçok insanın tecrübe, bilgi, birikimine dayanarak bu konuyu sizler için irdeliyorum. Benim kişisel tercihim her zaman çok amaçlı malzemeler üzerine olduğundan tavsiyelerimin çoğunun genelde bu doğrultuda olduğunu göreceksiniz. Her üründe olduğu gibi paletlerde de çok marka ve model var. Dolayısıyla bu, listemizde yer almayanların kötü oldukları anlamına gelmez. Çok genele, butiğe ve teknik şartlara girenleri listeye almadık. Ayrıca, isim vermeden, piyasada çok beğenilen hatta en iyi olarak bilinen birçok marka ve modelin de aslında hiç de öyle olmadıklarını da belirtelim.

Palet seçimi

Paleti seçimi ve fiyatları için önce bazı değişkenlerin aydınlatılması gerekir:

• Hangi amaca yönelik? SCUBA; şnorkel; zıpkınla balık tutmak; serbest dalış; ya da maksat teknede bulunsun, çıpa kurtarmak, dibe düşen bir şeyi çıkarmak için falan…
• Nerede kullanacaksınız? Tabi ki suda ama açık sularda tekneden mi yoksa karadan mı suya gireceksiniz, yani kayalarda yürüme, sert ve keskin cisimlere çarpma, sürtünme söz konusu mu?
• Vücut yapınız nedir? Atletik yapılı mısınız, güçlü ayak bileklerine, kalça ve bacaklara mı sahipsiniz yoksa hassas bir yapınız, zayıf veya problemli eklemleriniz mi var?
• Bütçe? Belki de en önemli değişken. Kısıtlı bir bütçeniz mi var yoksa fiyat sorun değil mi?

En Önemli Palet Kriteri

Hangi tür veya marka palet alırsanız alın en önemli kriter ayaktaki rahatlıktır.

Hadi rahat oldu diyelim, tam oturmalı. Ayağınızın hiçbir tarafında bir boşluk hissetmemelisiniz. Sıkı da olmamalı. Buna göre yeni bir palet alırken mağazada ayağınıza geçirirsiniz ve tam oldu diyelim, suda kullanım bambaşkadır. Çırpmaya başladıktan 5 dakika sonra ayağınızın veya bacağınızın türlü yerlerinde ağrılar, kramplar, yine ayağınızın türlü yerlerinde su toplamalar veya yaralar oluşabilir. O yüzden, almayı düşündüğünüz birkaç çeşit paletin gerek çevrenizde gerek internetteki forum ve bloglarda ayaktaki rahatlık tarafını mutlak araştırın. Hatta, mümkünse paletinizi hafif kullanım sonrası da değiştirebileceğiniz garantiyi veren bir yerden alın.

Açık Palet Tipi

Genelde tüplü dalıcıların (SCUBA, ticari, askeri) tercih ettikleri, bir çırpma ile vücutla birlikte ağır giyim kuşam ve malzemeleri de bazen çok akıntılı sularda itme gücüne sahip çoğunlukla kısa palalı paletlerdir. Adı üzerinde topuk kısımları açık ve bir su ayakkabısı/botuyla kullanımı şart olup, giymesi ve çıkarımı kolaydır. Botla giyilmesi şartıyla şnorkel, zıpkın ve diğer amaçlarla da kullanılabilir ama bunlar yapılırken kesinlikle bir performans ya da rahatlık beklemeyin. Sadece iş görürler. Benim şahsi fikrim SCUBA için bile olsa açık palet pek gerekli değil. Ama, suyla fazla haşır neşirseniz ve özellikle bazı SCUBA dalışlarına daha uygun olabilecek (karadan, mağara ve batık gibi dar alanlı, çok akıntılı sular, teknik dalışlar) açık bir çift palet de olsun tabi. Açık palet tipinde dizayn hem görsel hem de performans olarak en önemli faktör olarak öne çıkmakta olup aşağıda detaylarına indiğimiz materyaller bu palet tipini pek kapsamaz.

Kapalı Palet Tipi

Tüm amaçlar için kullanılabilen, topuk kısmı kapalı çıplak ayakla veya neopren bir çorapla da giyilebilen, pala uzunluğu ve üretim materyalinin performans ve fiyat açısından çok önemli olduğu paletlerdir. Kapalı paletlerde fiyat ve performansı etkileyen en önemli faktörümüz materyal olduğundan şimdi bu konuyu inceleyelim:

• LASTİK ve PLASTİK: Piyasadaki çoğu palet üretiminde kullanılan en ekonomik materyal. Aslında lastik biraz daha maliyetli ve ağır olduğundan, palet içeriğindeki plastik oranı gitgide artmıştır. Tüm bildik markaların bu sınıfta açık ve kapalı gayet güzel dizaynları vardır ve her amaca ve bütçeye yönelik bir lastik/plastik palet bulmanız gayet kolaydır.
• FİBERGLASS: Sağlamlıktan çok ödün vermeden plastik modellere göre çok daha hızlı, verimli ve kullanımı rahat bir materyal olup bu materyaller üretilen palet fiyat olarak daha pahalıdır. Zıpkın ve serbest dalış yapacak olanların, fiyat, sağlamlık ve performans açısından tercih edebilecekleri en optimal materyaldir.
• KARBONFİBER: Performans açısından en üstün materyal olmakla birlikte iyi bir fiberglass dizaynla aralarında çok bir fark yoktur. Bundan şunu rahatlıkla çıkarabilirsiniz. Vasat bir karbon palet iyi bir fiberglass paletten daha iyi performansa sahip değildir. Burası önemli, çünkü karbonfiber aynı zamanda en pahalı ve sağlamlık açısından en kırılgan materyal olup paranızı harcarken dikkatli olmanız konusunda bir hatırlatıcıdır. Daha çok serbest dalış ve zıpkıncıların tercih ettiği bir tür olup karadan veya genelde sığ kayalık sularda yapılan dalışlarda kesinlikle tavsiye etmediğimiz bir materyaldir.

*** Açıkladığımız materyaller paletin pala kısmıyla ilgili olup ayağınızla giydiğiniz cep kısmı genelde lastikten yapılmaktadır. Fakat, hem maliyet hem de ağırlığı hafifletmek amacıyla cep kısmındaki lastik alaşımına farklı materyaller de karıştırılmaktadır. Bu da bazı iyi markalarda dahil dikkat etmeniz gereken bir unsur. Ayrıca, ceplerin taban kısmının sert olması gerektiğinden bu kısımda kullanılan sert plastik kabul edilir bir uygulamadır.

Palet markaları ve fiyatları

Oceanic Viper (Açık)

Özellikle SCUBA yapanlar ve ille de açık palet isteyenler için tek önerim diyebilirim. Fiziksel yapıya bakmaksızın herkes için gayet sağlam ve iyi performansa sahip bir dizayn ve estetik olarak da hiç fena değil.

Hollis F2

Sadece SCUBA için alternatif açık palet önerim, Oceanic Viper’a göre biraz daha pahalı ama yine de en fiyatlı paletlerden daha uygun değişik bir dizayn. Büyük kardeşi F1’in yarı ağırlığında ve boyut olarak ondan küçük ve daha ucuz. F1’in kullanım amacının çok daha teknik olduğunu söyleyelim. F2 versiyonu çok amaçlı, daha rahat taşınabilir ve yine herkesin rahatlıkla her stilde çırpmayla kullanabileceği sağlam bir palet.

Cressi Pluma

Çok hafif ama performansı hiç de fena olmayan çoluk çocuk dahil herkesin kullanabileceği, rahatlıkla seyahatlere götürülebilir, genel olarak şnorkel ve hafif dalışlar için bir palet mi arıyorsunuz. Bu fiyata en iyisi.

Mares Volo Race

Çok amaçlı paletlerimizin ilki. Bugünün Türkiye internet piyasasında maalesef göremedim. Aslında 2000’lerden kalan eski bir model ve Türkiye’de vardı. Yoksa bile, yurtdışından halen temin edilebilir hafif, güçlü ve performansı yüksek bir model. Çok kişinin hem SCUBA hem zıpkında kullandıklarını gördüm. Harika bir palet.

Cressi Reaction Pro

Orta sınıfta çok amaçlı paletlerimizin ikincisi ve nispeten yeni bir dizayn. Cressi Gara sınıfında da değineceğim Pro modelin ufak versiyonu diyebiliriz. Ayak cebinin su tahliyesi palet altından olup güç ve performansı çok çok iyi bir palet. 70 yaşımdaki annem kullanıyor ve suda çok rahat ve hızlı. Bu sınıfta mutlak tavsiyemdir. Hangi dizaynda olursa olsunlar lastik malzemenin bol kullanıldığı Cressi ayak cepleri genel olarak rahat ve sağlam.

Cressi Gara

Gara sınıfındaki tüm paletler uzun plastik palet sınıfında çok iyiler ve hepsi tavsiyemdir. Eski rekortmenlerden Umberto Pelizzari’nin meşhur ettiği en eski model Gara 2000’den başlayarak piyasada halen satılan Gara 2000 HF (biraz daha sert pala), daha sonra çıkan ve Into The Blue filmiyle merhum Paul Walker’ın meşhur ettiği daha uzun Gara 3000 LD model ve nispeten yeni dizaynlar Professional LD ve Modular’a kadar her amaca yönelik ilk tavsiyemdir. Fiyatları 600 ile 1300 TL arası değişmekle birlikte aralarında en uygunu 2000HF diğerlerine göre daha kısa ve yüksek performansa sahip olup güçlü bacak ister. Alt vücut yapısı hassas olanlar, yumuşak LD modellere yönelebilirler. Gara Professional LD modelini bizzat kendim yıllarca tepe tepe kullanmış olup rahatlığını başka hiçbir palette görmediğimi söylemeliyim.

Cetma Prana

Cetma Composites diğer tüm palet veya deniz malzemeleri üreticilerinden biraz farklı, çeşitli sektörler için gelişmiş kompozit malzemeler üreten ve ar-ge’ye önemli yatırımlar yapan bir firma. Paletlerinde kullandıkları karbon paladan ayak cebi dizaynlarına kadar kendilerini diğer tüm firmalardan farklılaştırmışlar. Bugün, kendilerini genelde karbon palalarıyla farklılaştıran hemen tüm palet üreticileri, satışlarında opsiyon olarak Cetma’nın S-Wing ayak cebini sunuyorlar. Herhangi bir prim almadığımız Cetma tanıtımından sonra asıl palete gelelim. Prana modeli, havacılık endüstrisinde de kullanılan tamamen kendilerinin geliştirdiği karbon fiber (%75) ve fiber glass (%25) karışımıyla yapılmış S-Wing ayak cebine 33 derecelik bir açıyla uzanan 67cm’lik bir palayla üst sınıfta hem sağlamlık hem performans hem rahatlık açısından özellikle zıpkıncılar için ilk tavsiyemiz. Pala sertliği açısından da yine zıpkıncılar ve şnorkelciler için genel olarak tavsiyemiz ‘yumuşak’.

Cetma Mantra

Prana’yı anlatırken yeterince açıklama yaptık. Mantra’nın tek farkı palasının 100% karbon fiber, uzunluğunun 74cm ve yapısının çok daha yumuşak olması. Serbest dalışçılar, C4 ve Molchanov’un opsiyon olarak sundukları, kendi ayak kalıplarında bir cep istemiyorlarsa Cetma Mantra’yı tercihlerinin üst sıralarında değerlendirmelerini tavsiye ederiz. Pala uzunluğu ve yumuşaklığını dikkate aldığımızda tavsiyem ‘medium’ sertlik ama boy, kilo ve atletik yapınızın belirleyici olduğu sertlik ve ayak numarası konusunda kesin kararınızı Cetma ile yazışarak verin. Haliyle direkt fabrikadan satın almanız mümkün ve kargo maliyeti yüklü değil ama ben son zamanlarda çok değişen gümrük prosedürlerinden dolayı yine de bir tanıdığınız aracılığıyla getirtmeye çalışmanızı tavsiye ederim.

Moana

Üst sınıfta listemizdeki tek butik diyebileceğimiz bir marka. Tanıdığım dünya genelinde bilinen birkaç sağlam serbest dalış ve zıpkıncıların bizzat kullanıp çok övdükleri bir dizayn. Çok açılı farklı karbon dokusu ve palanın her iki yanındaki optimal lastik yüksekliği ile sağlamlık, esneme ve performans konusunda çok çok iyi. Cetma S-Wing de dahil olmak üzere çeşitli ayak cep opsiyonlarıyla satılan paletler ancak ABD’den alınabilir. Bu paletleri düşünenlerde, zıpkıncılara tavsiyemiz 74cm palalı Euro model, ‘yumuşak’ sertlikte. Serbest dalışçılar ise 87 cm’lik Hybrid modeli radarlarına alsınlar. Sertlik için firmayla yazışmalarını tavsiye ederiz zira firma yakın zamanda el değiştirdi ve yeni sahipleri üretimde bazı teknolojik değişikliklerle palaları daha da hafifletip yumuşattılar. Ayrıca Cetma S-Wing ayak cebi istemeyenler yıllarca hafif bir paket olarak sunulan Pathos ayak cebini düşünebilirler fakat Pathos cebin alt üst arası boşluğunun darlığından ve zamanla yırtılmasından şikayet edenlerin sayısı hiç az değil. Pathos, ceplerde kullandığı lastik alaşımını değiştirdiğini söylese de karbon veya kompozit paletlerde ayak cep seçimini dikkatli yapmanızı tavsiye ederiz. Mümkünse bu cepleri önceden denemiş ve kullanmış olun, zira montajlar genelde epoksiyle yapılıyor ve demontaj işlemi çok külfetli hatta bazen mümkün olmayabiliyor. Moana’nın kurucusu ve eski sahibinin, paletin lansmanını yaptığı kısa bir videoyu da verdiği önemli bilgiler açısından sizlere sunuyoruz.

İyi alışverişler dileriz.

Çok çeşitli konularda fiyat ve ürün tavsiyelerimiz için E-bültene kayıt olun.